Γολγοθάς

Τοποθεσία κοντά στην Ιερουσαλήμ, όπου, σύμφωνα με την αφήγηση των Ευαγγελιστών, σταυρώθηκε ο Ιησούς Χριστός. Η λέξη ερμηνεύεται από τους Ευαγγελιστές ως κρανίου τόπος και προέρχεται από την εβραϊκή λέξη γολγολέθ που σημαίνει κρανίο. Η ονομασία δόθηκε ίσως επειδή το σχήμα του λόφου θύμιζε κρανίο και όχι φυσικά –όπως ήθελε ο θρύλος– επειδή είχε ταφεί εκεί το κρανίο του Αδάμ. Σύμφωνα με μία άλλη εκδοχή η ονομασία Γ. δόθηκε επειδή υπήρχαν εκεί ανθρώπινα κρανία και κόκαλα, καθώς ήταν τόπος θανατικών εκτελέσεων. Όσο για την τοποθεσία, πιστεύεται ότι βρισκόταν μεταξύ του δευτέρου και του τρίτου τεύχους της ζώνης της πόλης, που το είχε ανεγείρει ο Ηρώδης Αγρίππας από το 44 έως το 63, όταν άρχισε να επεκτείνεται η Ιερουσαλήμ. Έτσι ο Γ. (στον οποίο υπάρχει και ο τάφος που είχε χτίσει ο Ιωσήφ ο Αριμαθαίας) βρέθηκε στο εσωτερικό της πόλης κι όχι πια αμέσως έξω από την πύλη της όπως ήταν την εποχή που σταυρώθηκε ο Ιησούς. Μετά την καταστροφή της Ιερουσαλήμ το 70 και τη μετέπειτα ανοικοδόμηση της πόλης (η οποία ονομάστηκε Αιλία Καπιτωλίνα), που έγινε κατά τη διαταγή του Αδριανού μετά την τελευταία εβραϊκή εθνικιστική εξέγερση του 132, η ζώνη του Γ. περιελήφθη στον χώρο της Αγοράς και του Καπιτωλίου και το ύψωμα ισοπεδώθηκε. Ο θόλος που στεγάζει τον Γ. διαιρείται σε δύο μέρη, από τα οποία το βόρειο ανήκει στους ορθοδόξους και δίπλα σε αυτό υπάρχει παρεκκλήσιο των ρωμαιοκαθολικών. Σήμερα ο Γ. βρίσκεται στη νοτιοανατολική πλευρά του ναού της Αναστάσεως και έχει σχήμα παραλληλεπίπεδο 12,37 x 12,50 μ. και ύψος 4,50 μ. Σε αυτόν οδηγούν τέσσερις σύγχρονες σκάλες.